Słownik pojęć winiarskich część pierwsza

Witajcie w fascynującym świecie winiarstwa! Winem delektowano się przez wieki, a jego produkcja ewoluowała w fascynujący sposób, będąc dzisiaj prawdziwą sztuką. Każda kropla wina niesie w sobie historię, która rozpoczyna się długo przed tym, jak trafi do naszych kieliszków. Aby w pełni docenić wino, warto zrozumieć kluczowe pojęcia związane z jego produkcją i degustacją.

Słownik pojęć winiarskich cz. 1

Ten artykuł jest dedykowany zarówno początkującym miłośnikom wina, jak i zaawansowanym entuzjastom, którzy chcą zgłębić swoją wiedzę o winie. Przygotujcie się na odkrywanie terminów, które odsłonią przed Wami tajniki winiarskiego rzemiosła.

1. Acidity (Kwasowość) – Jest to jedna z podstawowych cech sensorycznych wina, która odpowiada za jego świeżość i strukturę. Kwasowość wpływa na ogólne wrażenie smakowe, kontrastując z cukrem i taninami. Wina z wysoką kwasowością są zazwyczaj lepiej nadające się do starzenia.
2. Aeration (Aeracja) – Proces dopuszczania powietrza do wina w celu jego „oddychania”, co pozwala na rozwinięcie i uwypuklenie aromatów. Aeracja jest szczególnie ważna dla młodych, mocnych win, które mogą wydawać się zbyt zaciśnięte lub „zamknięte” bez odpowiedniej ekspozycji na tlen. Często wykorzystuje się do tego dekantery lub specjalne aeratory.
3. Appellation (Apelacja) – System klasyfikacji wina, który określa jego pochodzenie geograficzne i metody produkcji. W Europie apelacja jest ściśle regulowana prawnie, co ma na celu ochronę nazw geograficznych i zapewnienie konsumentom informacji o jakości i charakterystyce wina. Apelacje mogą obejmować specyficzne regiony, rodzaje winogron i metody produkcji.
4. Barrel aging (Dojrzewanie w beczce) – Proces starzenia wina w beczkach dębowych, co wpływa na smak, aromat i strukturę wina. Beczki mogą przekazywać winu subtelne nuty waniliowe, dymne czy przyprawowe. Dojrzewanie w beczce również wpływa na oksydację wina, co pozwala mu „dojrzewać” i rozwijać złożoność.
5. Blending (Asamblaż) – Proces łączenia różnych partii wina lub różnych odmian winogron w celu uzyskania ostatecznego produktu o pożądanych cechach. Asamblaż pozwala winiarzom na uzyskanie większej spójności wina rok do roku, a także na dostosowanie smaku do oczekiwanych standardów. Jest to również istotny element w produkcji wielu prestiżowych win.
6. Bouquet (Bukiet) – Zestaw aromatów wina, które rozwijają się z czasem podczas fermentacji i starzenia. Bukiet jest bardziej złożony niż pierwotne aromaty i może obejmować nuty przypraw, dębu, czy tytoniu. Odróżnianie bukietu od pierwotnych aromatów wina jest kluczowym elementem zaawansowanej degustacji.
7. Chaptalization (Chaptyzacja) – Proces dodawania cukru do moszczu przed fermentacją w celu zwiększenia zawartości alkoholu w gotowym winie. Jest to praktyka powszechnie stosowana w chłodniejszych regionach winiarskich, gdzie winogrona mogą nie osiągnąć wystarczającego poziomu dojrzałości. Chaptyzacja jest regulowana prawnie w wielu regionach winiarskich.
8. Corked (Zakorkowane) – Termin opisujący wadę wina wynikającą z zakażenia korka związkami chemicznymi, takimi jak TCA (trichloroanisol), które dają nieprzyjemny zapach przypominający wilgotną kartonową tekturę lub pleśń. Wino zakorkowane jest uznawane za nieodpowiednie do spożycia, choć nie jest szkodliwe dla zdrowia.
9. Decanting (Dekantacja) – Proces przelewania wina z butelki do dekantera w celu oddzielenia osadu od płynu oraz umożliwienia wietrzenia się wina. Dekantacja jest szczególnie zalecana dla starszych win czerwonych, które mogą zawierać osad, a także dla młodszych win, które mogą skorzystać na „otwarciu się” poprzez kontakt z tlenem.
10. Dry (Wytrawne) – Wino o niskiej zawartości resztek cukrowych, gdzie fermentacja została przeprowadzona do końca, aż prawie cały cukier został przekształcony w alkohol. Wina wytrawne mogą mieć różnorodne profile smakowe, ale wspólną cechą jest brak słodyczy perceptywnie odczuwanej na podniebieniu.
11. Enologist (Enolog) – Specjalista w dziedzinie winiarstwa, który koncentruje się na aspektach chemicznych i biologicznych produkcji wina. Enologowie często pracują w winnicach, nadzorując procesy fermentacji, starzenia i jakości wina. Są kluczowymi postaciami w tworzeniu stylów i profilów smakowych win.
12. Fermentation (Fermentacja) – Proces przekształcania cukrów zawartych w winogronach w alkohol i dwutlenek węgla przez drożdże. Fermentacja jest sercem produkcji wina, decydując o wielu jego cechach, włącznie z poziomem alkoholu i złożonością aromatyczno-smakową. Proces ten może być przeprowadzany w zbiornikach ze stali nierdzewnej, drewnianych kadziach czy beczkach.
13. Fining (Klarowanie) – Proces dodawania substancji do wina, które pomagają usunąć niewielkie cząsteczki i osady, czyniąc wino klarowniejszym i bardziej estetycznie przyjemnym. Substancje klarujące mogą obejmować białko jajka, żelatynę czy bentonit. Klarowanie jest ważnym etapem w finalnym przygotowaniu wina do butelkowania.
14. Fortified wine (Wino wzmacniane) – Wino, do którego dodano spirytus w celu zwiększenia zawartości alkoholu, często w celu zahamowania fermentacji i zachowania naturalnej słodyczy winogron. Przykłady to Porto, Sherry czy Madeira. Wina wzmacniane mają bogaty, intensywny smak i są często serwowane jako aperitify lub digestify.
15. Lees (Osad) – Stałe cząsteczki, które osadzają się na dnie zbiornika fermentacyjnego po fermentacji, głównie martwe komórki drożdży i resztki winogron. Wina mogą być starzone na osadzie (sur lie), co może przyczynić się do zwiększenia złożoności smakowej i tekstury. Osad może także być regularnie mieszany (batonnage), aby zintensyfikować wpływ na wino.
16. Legs (Nóżki) – Krople, które spływają po ściankach kieliszka po zakręceniu wina, często używane jako wskaźnik zawartości alkoholu lub cukru w winie. Chociaż „nóżki” mogą być wizualnie atrakcyjne, ich obecność nie jest bezpośrednim wskaźnikiem jakości wina.
17. Malolactic fermentation (Fermentacja jabłkowo-mlekowa) – Proces biologiczny, w którym kwas jabłkowy w winie jest przekształcany w łagodniejszy kwas mlekowy przez bakterie. Ta transformacja często zachodzi w winach czerwonych i jest stosowana w niektórych białych winach, aby zmiękczyć kwasowość i dodać złożoności smakowej.
18. Must (Moszcz) – Płynna część rozgniecionych winogron, zawierająca sok, skórki, pestki i inne części winogron. Moszcz jest podstawowym składnikiem, z którego wytwarzane jest wino, a jego jakość jest kluczowa dla ostatecznego produktu.
19. Noble rot (Szlachetna pleśń) – Specyficzny rodzaj pleśni (Botrytis cinerea), który może zaatakować winogrona w odpowiednich warunkach pogodowych, powodując wysychanie owoców i koncentrację cukrów. Szlachetna pleśń jest ceniona w produkcji słodkich win deserowych, jak np. Sauternes czy Tokaji.
20. Oak aging (Starzenie w dębie) – Proces starzenia wina w beczkach wykonanych z dębu, który wprowadza do wina dodatkowe aromaty, takie jak wanilia, przyprawy czy dym. Dąb może również wpływać na strukturę tanin w winie, czyniąc je bardziej zaokrąglonymi i miękkimi. Starzenie w dębie jest popularne w wielu stylach win, w tym w czerwonych i niektórych białych winach.

Mamy nadzieję, że ten przegląd pojęć winiarskich poszerzył Waszą wiedzę i zaintrygował Wasze podniebienia! Pamiętajcie, że każde wino ma swoją unikalną historię, a zrozumienie procesów, które za nią stoją, może znacznie wzbogacić Wasze doświadczenia z degustacji.

To jednak dopiero początek naszej winiarskiej podróży. W kolejnym artykule przyjrzymy się bliżej kolejnym terminom, które pozwolą Wam jeszcze lepiej zrozumieć i docenić złożoność i piękno win. Do zobaczenia w części drugiej naszej serii, gdzie kontynuować będziemy odkrywanie winiarskich sekretów. Nie przegapcie!