Wina z Piemontu
30 grudnia, 2021
Wina z Piemontu
Piemont. Słowo to ma w sobie coś mistycznego. Wywołuje wizje spowitych mgłą wzgórz, psów węszących białe trufle i szlachetnych win. Większość miłośników wina kojarzy Piemont ze słynnymi czerwonymi Barolo. Jednak jak wie każdy, kto odwiedził ten region, jest on rozległy, złożony i pełen niespodzianek. O Piemoncie można by napisać tysiąc książek. W tym artykule postaramy się pokazać jakie są wina z Piemontu.
Położony w północno-zachodnich Włoszech Piemont leży u podnóża zachodnich Alp. To wyjątkowe położenie geograficzne sprawia, że na klimat tego regionu mają wpływ dwie kluczowe cechy: chłodne Alpy i łagodne Morze Śródziemne. Siły te przyczyniają się do dużych wahań temperatury między dniem a nocą, znanych jako rozpiętość dobowa. A zimne noce, mgliste poranki i słoneczne dni sprzyjają produkcji dobrego wina.
Urzekające Nebbiolo
Prawdziwi miłośnicy wina doceniają grę między mocą i pięknem, która definiuje wina na bazie Nebbiolo. Często uważa się je za alternatywę dla wspaniałych Burgundii, których ceny są poza zasięgiem większości konsumentów. Nebbiolo może być porównywane do Pinot Noir ze względu na swoją przejrzystość i zdolność do przekazywania poczucia miejsca.
W związku ze wzrostem popytu na włoskie Nebbiolo, producenci z całego świata próbowali replikować te wina, jednak z niewielkim powodzeniem. Barolo i Barbaresco, dwa najbardziej znane regiony, w których produkuje się tę odmianę, oferują osobliwe ekspresje miejsca i klimatu, które są praktycznie niemożliwe do powielenia. W przeciwieństwie do Cabernet Sauvignon, winogron zdolnych do osiągnięcia interesujących rezultatów w różnych miejscach, nikt nie złamał kodu tworzenia porywającego Nebbiolo poza Włochami.
Co sprawia, że świetne Nebbiolo jest tak przejmującym doświadczeniem? Wino ma wysoką kwasowość, kolor bladego granatu, intensywne, chwytliwe taniny, aromaty wiśni, róży i smoły, a także umiarkowanie wysoką zawartość alkoholu 13-15%. Wina te, zwłaszcza z dekadą starzenia w celu zmiękczenia tanin i zintegrowania kwasowości, inspirują ogromną ilość wielbicieli.
Barolo DOCG
Barolo od dawna nazywane jest „Królem Wina”. Taka jest reputacja Barolo i jego wzgórz, regionu, który wraz z Barbaresco zyskał status światowego dziedzictwa UNESCO.
Położony na południe od Alby, apelacja składa się z 11 wiosek: Barolo, Castiglione Falletto, Serralunga d’Alba, Cherasco, Diano d’Alba, Grinzane Cavour, La Morra, Monforte d’Alba, Novello, Roddi i Verduno.
Spośród tych 11, najbardziej znane z jakości są La Morra, Serralunga d’Alba, Monforte d’Alba, Barolo i Castiglione Falleto, choć wielu sommelierów lubi finezję Verduno.
Gleba, a co za tym idzie struktura wina, różni się w tych wioskach. W La Morra i Barolo, zwarte wapienne ciężkie Tortonian margla, często nazywany niebiesko-szary margiel, oferuje wina z delikatne, zapachowe i owocowe. W Castiglione Falletto, Monforte d’Alba i Serralunga d’Alba winnice położone są na luźniejszych glebach piaskowcowo-wapiennych Helvetian. Często nazywane są biało-żółtymi margielami, co skutkuje pełniejszym ciałem, większą koncentracją i strukturą. Oczywiście, te uogólnienia wykluczają styl producenta.
Apelacja uzyskała status Denominazione di Origine Controllata e Garantita (DOCG), a przepisy nakazują, by Barolo dojrzewało minimum trzy lata przed wypuszczeniem na rynek, a w przypadku Riservy – pięć lat. Aby jeszcze bardziej zapewnić jakość, tylko winnice na południowych wzgórzach wchodzą w zakres jego kompetencji. Chociaż wraz ze zmianami klimatu może się to zmienić.
Barbaresco DOCG
Barbaresco znajduje się na północny wschód od Alby, w pobliżu rzeki Tanaro, a także posiada status DOCG dla wina produkowanego z najlepszych południowych winnic Nebbiolo. Barbaresco ma cztery wioski: Barbaresco, Neive, San Rocco Seno d’Elvio i Treiso.
Barbaresco długo znosiło porównania do Barolo. Często błędnie uważano je za gorsze wino, ponieważ brakuje mu surowości, struktury garbnikowej i dojrzałości Barolo.
Barbera
Barbera jest najczęściej sadzoną winoroślą w Piemoncie. Barbera d’Asti DOCG i Barbera d’Alba Denominazione di Origine Controllata (DOC) są najbardziej znanymi apelacjami w Piemoncie.
Obecnie Barbera rośnie w całych Włoszech i na całym świecie. Barbera to winogrono o ciemnej skórce, z którego powstają wina o rubinowej barwie i jasnych wiśniowych smakach, z taninami wyraźnie miększymi i bardziej okrągłymi niż w przypadku Nebbiolo. Dzięki wysokiej kwasowości, Barbera rozwija się w cieplejszym klimacie, ale nie produkuje wiotkich, płaskich win. Stąd jej atrakcyjność dla plantatorów z Nowego Świata w Kalifornii i Australii. Jednak Piemont pozostaje jej duchową ojczyzną.
Barbera d’Alba DOC obejmuje obszar uprawy winorośli Alba, od miasta Alba i pobliskich wzgórz Langhe, z nakładaniem się na Barolo i Barbaresco. Znany, pofałdowany krajobraz Alby jest położony na kredowych, bogatych w wapień glebach gliniastych. Najlepsze wina Barbera d’Alba pochodzą z terenów położonych na wzgórzach w pobliżu Barolo.
Barbera d’Asti DOCG obejmuje jedne z najbardziej znanych win w Piemoncie. Apelacja została podniesiona do DOCG w 2008 roku. Wzgórza wokół prowincji Asti i Alessandria zapewniają żyzne gleby sadzenia dla Barbera. Wina muszą być w 85% Barbera, z resztą składającą się z Freisa, Grignolino i Dolcetto. Oznaczenie Superiore wymaga 14 miesięcy starzenia, z czego co najmniej sześć miesięcy w beczce. D’Asti ma najlepszy potencjał do starzenia się, jak to często dojrzewa przez 6 – 10 lat w piwnicy.
Dolcetto czyli „Mały Słodki”
Dolcetto, co tłumaczy się jako „mały słodki”, jest trzecią znaczącą na arenie międzynarodowej czerwoną odmianą Piemontu. Zwykle występuje w prowincjach Cuneo i Alessandria, a jego pociągający owocowy smak, umiarkowana do niskiej kwasowość, głęboki kolor i przystępna cena sprawiają, że jest to ulubione wino konsumentów.
Jest to również ulubione wino producentów, którzy starają się uzyskać jak najwięcej korzyści z posiadanych winnic. Dolcetto dojrzewa prawie miesiąc przed Nebbiolo, a także może być sadzone na terenach o mniej korzystnym nasłonecznieniu lub wyżej położonych.
Zazwyczaj butelkowane jako wino jednoodmianowe. Miękki, owocowy styl Dolcetto nie nadaje się do długotrwałego starzenia. Jednakże, wielcy producenci, zwłaszcza z Dolcetto d’Alba DOC, Dogliani DOCG i Dolcetto d’Ovada DOC potrafią je starzeć pół dekady lub więcej. Te trzy apelacje z siedmiu regionów skupionych wokół Dolcetto odpowiadają również za największą ilość produkcji.
Dolcetto d’Alba DOC jest często wymieniane jako źródło najlepszych win z tego szczepu. Produkowane jest tylko w prowincjach Asti i Cuneo i tradycyjnie jest najczęściej spożywanym winem stołowym przez mieszkańców Langhe.
Region ten dostarcza całą gamę stylów od miękkich do strukturalnych. Jest to typowe wino wytrawne, o rubinowo-czerwonej barwie z soczystymi nutami wiśni i migdałów. Charakteryzuje się niską lub umiarkowaną kwasowością, a także umiarkowanym poziomem alkoholu (12%) i tanin. Dolcetto d’Alba zazwyczaj wykazuje więcej kwiatowych aromatów, takich jak fiołki i lawenda, niż jego odpowiedniki i nie jest tak mocny jak Dogliani Dolcetto. Dolcetto d’Alba Superiore wymaga minimum 12 miesięcy leżakowania.
Dolcetto z Dogliani DOCG skłania się ku pełniejszemu, perfumowanemu wyrazowi. Apelacja została promowana w 2005 roku z DOC do DOCG dla swoich win Superiore, w uznaniu jego poświęcenia dla jakości Dolcetto. Wina Superiore dojrzewają przez 12 miesięcy przed wydaniem.
Moscato d’Asti i inne białe wina
Dla większości konsumentów Piemont równa się czerwone wino. Ale bąbelki i kilka pysznych białych nie powinny być pomijane.
Dobrze znane amerykańskim piwoszom: sympatyczne Moscato. Moscato d’Asti DOCG i Asti Spumante, teraz nazywany Asti z jego wyniesienia do statusu DOCG, są wykonane z winogron Moscato Bianco uprawianych wokół Asti. Moscato d’Asti ma tendencję do bycia słodszym, bardziej owocowym, delikatniej musującym i o wyższej jakości.
Najważniejsze białe winogrona w regionie to Cortese i Arneis. Pierwszy z nich rośnie w apelacji Cortese di Gavi DOCG, podczas gdy drugi w najlepszym wydaniu w Roero DOCG.
Cortese di Gavi, znane potocznie jako Gavi, od dawna uważane jest za bardziej prestiżowe z tych dwóch gatunków. Wino to jest zazwyczaj spożywane w młodym wieku. Wtedy można wykorzystać jego wyraźną kwasowość oraz aromaty białej brzoskwini, migdałów i kwiatów na wytrawnym podniebieniu. Region ten, położony w prowincji Alessandria, znajduje się w pobliżu granicy liguryjskiej i Morza Śródziemnego. Niektórzy uważają, że względna bliskość kultury nadmorskiej wpływa na młodzieńczy, świeży styl win.
Jednak świat dojrzewa do Arneis. Położone w Roero, na północ od rzeki Tanaro i Barolo, wino tryska mineralnością. Nakładają się na nią smaki białych kwiatów, brzoskwini, jabłek i zielonych orzechów laskowych. Winnice sadzone są na piaszczystych glebach pochodzących z dawnego dna morskiego.
Dwa bardziej niejasne białe z charakterem są kwiatowe, cytrynowe Erbaluce i pikantne, solankowe Nascetta.
W północnym Piemoncie znajduje się pięć apelacji, w których wina produkowane są na taką skalę, by były dostępne dla większości Amerykanów. Gattinara DOCG, Ghemme DOCG, Lessona DOC, Bramaterra DOC i Boca DOC. Zazwyczaj wina te są wykonane z mieszanki Nebbiolo, lokalnie nazywany Spanna, i innych rodzimych winogron, takich jak Vespolina, Croatina i Uva Rara. Jakość w tym regionie jest wysoka i na ogół stanowi doskonałą wartość dla miłośników Nebbiolo.
Timorasso
Jedną z najbardziej ekscytujących autochtonicznych odmian winorośli, która pojawiła się w ostatnich latach to Timorasso. Pochodzi z regionu Colli Tortonesi w południowo-wschodnim Piemoncie, niedaleko Gavi.
Styl białych win Timorasso przypomina mieszankę Chablis i Savennieres ze względu na wysoką kwasowość, bogaty ekstrakt i skłonność do rozwoju szlachetnej zgnilizny, a wszystko to na podłożu wapiennej gleby.
Timorasso nie czerpie korzyści z dojrzewania w dębie, ponieważ jego czystość, świeżość i moc doskonale wyłaniają się bez niego. Morele, brzoskwinie, limonki, a z wiekiem także miód i orzechowy posmak składają się na jego profil aromatyczny. Podczas gdy jego naturalna kwasowość i ekstrakt pozwalają na picie go młodym lub przechowywanie w piwnicy do dekady.
