Franciacorta – co kryje się za tymi włoskimi bąbelkami?

Franciacorta – obszar upraw, włoskie wino musujące. Przyjemność bąbelków w żaden sposób nie ustępująca szampanowi. Poleć z nami na południowy brzeg jeziora Iseo i otwórz korki.

Franciacorta pieni się w drodze na szczyt

Franciacorta to wino musujące z Lombardii, które jest na ogół tajemnicą i nie jest jeszcze znane wielu osobom. Powód jest prosty: większość win musujących Franciacorta nie opuszcza Włoch. Czy to jako aperitif, do posiłku czy po prostu dlatego, że – od północy do południa Włosi doceniają swoje flagowe wino musujące. Coraz częściej Franciacorta wywołuje poruszenie na całym świecie, a smakosze i koneserzy wina próbują zdobyć jedną z rzadkich butelek.

Skąd pochodzi Franciacorta?

Franciacorta pochodzi z północnych Włoch, a dokładnie z regionu Lombardii, słynącego z malowniczych krajobrazów, wspaniałych winnic i bogatej historii. Region ten od wieków zajmuje ważne miejsce na mapie włoskiego winiarstwa. Samo wino Franciacorta narodziło się w prowincji Brescia, która od lat stanowi centrum produkcji win musujących najwyższej jakości. Co ciekawe, nazwa „Franciacorta” nie odnosi się tylko do samego wina, ale także do obszaru geograficznego, gdzie produkcja tego trunku jest ściśle regulowana.

Włoski region Franciacorta posiada unikalny mikroklimat, który sprzyja uprawie winorośli. Ciepłe dni i chłodne noce tworzą idealne warunki do dojrzewania winogron, dzięki czemu finalne wina charakteryzują się doskonałą równowagą kwasowości, świeżości i złożoności. Winiarze z tego regionu wykorzystują te warunki, by tworzyć wina o wyjątkowym smaku i aromacie, które zyskują uznanie na całym świecie.

Jakie są korzenie tradycji winiarskiej Franciacorty?

Historia produkcji wina w regionie Franciacorta sięga starożytności. Już w czasach rzymskich znane były tu uprawy winorośli, które dostarczały wina na stoły najważniejszych postaci tamtych czasów. W średniowieczu klasztory i opactwa stały się centrum produkcji win, gdzie mnisi udoskonalali techniki fermentacji i uprawy winorośli. Dzięki ich pracy, region Franciacorta zaczął słynąć z doskonałych win, a tradycje te są kultywowane po dziś dzień.

Czym jest Franciacorta i dlaczego wszyscy za nią szaleją?

Franciacorta to włoskie wino musujące, które jest niemal identyczne z szampanem. Różni się jedynie obszarem uprawy i subtelnościami w smaku. W pozostałych przypadkach wino musujące Franciacorta ma pewne podobieństwa do szampana:

– pierwsza fermentacja na drożdżach
– druga fermentacja odbywa się w butelce przez wiele miesięcy
– odmiany winorośli Chardonnay i Pinot Nero tak jak w Champagne, z tym, że we Franciacorta są one uzupełnione o Pinot Bianco, podczas gdy Champagne preferuje Pinot Meunier

Czy zatem Franciacorta i Szampania to to samo?

Ważna różnica leży w lokalizacji dwóch regionów uprawy winorośli. Szampania bardzo daleko na północy Francji, Franciacorta na południe od Alp we Włoszech. Podczas gdy w Szampanii dominują mineralne gleby kredowe, odmiany winorośli w Lombardii korzystały z luźnych gliniastych i krzemionkowych gleb morenowych roztopionych w czasie lodowców. Odmiany winogron rozwijają się na swój sposób w tych dwóch miejscach. Dla win z Franciacorty oznacza to ekspansywną owocowość niespotykaną w Szampanii.

Jak smakuje Franciacorta?

Promiennie złotożółta Franciacorta łączy w sobie różnorodne owocowo-świeże aromaty, które wspaniale współgrają z eleganckim perlage. Często wyczuwalne są nuty pomarańczy, mango, jabłek, brzoskwiń i grejpfrutów. Egzotycznym aromatom towarzyszą drożdżowe niuanse oraz cynamon, piernik lub orientalne przyprawy.

W zależności od rodzaju wina musującego – brut, sec, demi-sec – Franciacorta jest wytrawna do słodkiej, a więc służy wszystkim gustom musującego i owocowego wina musującego.

Szczepy winogron używane w produkcji Franciacorty

Jakie szczepy winogron dominują w Franciacorcie?

Podstawą produkcji Franciacorty są trzy główne szczepy winogron: Chardonnay, Pinot Nero (znany także jako Pinot Noir) oraz Pinot Bianco (Pinot Blanc). Każdy z tych szczepów wnosi coś unikalnego do finalnego produktu. Chardonnay jest odpowiedzialne za świeżość i kwasowość wina. Pinot Nero nadaje strukturę i głębię, a Pinot Bianco zapewnia subtelne owocowe nuty.

W zależności od proporcji tych szczepów, finalny smak Franciacorty może się różnić. Niektóre wina będą bardziej świeże i kwasowe, inne będą miały bogatszą, bardziej złożoną strukturę. To właśnie różnorodność tych winogron sprawia, że Franciacorta oferuje tak szeroką gamę smaków, które mogą zaspokoić różne gusta.

Metoda produkcji Franciacorty

Czym wyróżnia się metoda produkcji Franciacorty?

Franciacorta produkowana jest metodą tradycyjną (metoda klasyczna), która jest podobna do tej stosowanej przy produkcji szampana. Kluczowym elementem tej metody jest druga fermentacja zachodząca w butelce, która nadaje winu musującemu jego charakterystyczną strukturę bąbelków oraz wyrafinowany smak. W porównaniu do innych win musujących, takich jak Prosecco, Franciacorta wyróżnia się bogatszą i bardziej złożoną strukturą, co czyni ją produktem wyjątkowym na skalę światową.

Proces ten rozpoczyna się od selekcji najwyższej jakości winogron, które są ręcznie zbierane z winnic. Po pierwszej fermentacji, wino zostaje przelane do butelek, gdzie dodawany jest tzw. liqueur de tirage, czyli mieszanka cukru i drożdży. To właśnie w butelkach zachodzi druga fermentacja, w wyniku której powstają charakterystyczne bąbelki.

Jak długo trwa proces starzenia Franciacorty?

Jednym z kluczowych aspektów produkcji Franciacorty jest czas starzenia. Zgodnie z wymogami apelacji DOCG, minimalny czas starzenia Franciacorty to 18 miesięcy, jednak wiele wyższej jakości win może dojrzewać w butelkach nawet przez kilka lat. Starzenie w butelce wpływa na złożoność smaku oraz teksturę wina, co czyni Franciacortę wyjątkowym wyborem na wyjątkowe okazje.

Porównanie Franciacorty do szampana

Czy Franciacorta jest włoskim odpowiednikiem szampana?

Chociaż Franciacorta często porównywana jest do szampana ze względu na metodę produkcji, istnieją między nimi istotne różnice. Najważniejsza z nich to oczywiście pochodzenie. Szampan produkowany jest wyłącznie w regionie Szampanii we Francji, podczas gdy Franciacorta pochodzi z Lombardii. Różnice te wynikają także z terroir – unikalnych warunków klimatycznych i glebowych, które wpływają na smak wina.

Podczas gdy szampan może mieć bardziej intensywną kwasowość, Franciacorta często jest bardziej owocowa i delikatna w smaku. To wino jest idealnym wyborem dla osób, które szukają subtelniejszych doznań, ale wciąż chcą cieszyć się elegancją i wyrafinowaniem, jakie niesie ze sobą wino musujące.

Dozowanie

Dodanie dozowania, czyli mieszanki cukru i drożdży, jest po prostu częścią win musujących fermentujących w butelkach i sprawia, że Franciacorta błyszczy. W zależności od ilości dodanego dozowania, zmieni się również słodycz Franciacorty. Zwracaj więc uwagę na etykietę, ponieważ podaje ona informacje o zawartości cukru resztkowego, a tym samym o słodkości wina musującego. Istnieje 6 dopuszczalnych dawek dla Franciacorty.
Pas Dosé – najbardziej wytrawna Franciacorta ma zawartość cukru resztkowego do 3 g/l.
Extra Brut – bardzo wytrawne wino musujące o zawartości cukru resztkowego do 6 g/l.
Brut – Uznaje się, że Franciacorta Brut jest najbardziej wieloaspektowym winem musującym w całej gamie. Jej maksymalna zawartość cukru resztkowego wynosi 12 g/l.
Extra Dry – Dzięki łagodnej zawartości cukru resztkowego, wynoszącej od 12 do 17 g/l, szczególnie poleca się je do wszelkiego rodzaju potraw.
Sec/Dry – z zawartością cukru resztkowego od 17 do 31 g/l, Franciacorta Sec należy do słodkawego końca skali.
Demi-Sec – jest prawdziwie słodkie, a zawartość cukru resztkowego wynosi od 33 do 50 g/l – idealne jako digestif i deser.

Franciacorta DOCG – odzwierciedlenie ziemi

Miejscowi winiarze ciężko pracowali na to, aby Franciacorta miała oznaczenie DOCG (Denominazione di Origine Controllata e Garantita). Narzucili sobie surowe przepisy dotyczące produkcji wina musującego, od uprawy do gotowej butelki. Nad tym, aby wszystkie wina musujące z Franciacorty spełniały wymogi przepisów i zachowały swój charakter czuwa założone w 1990 roku Consorzio Franciacorta. Stowarzyszenie pierwszych producentów Franciacorty postawiło sobie za cel stworzenie produktu reprezentatywnego dla obszaru produkcji, noszącego dumną nazwę swojego pochodzenia.

Zasady produkcji wina musującego Franciacorta:

– odmiany winogron określa się jako Chardonnay, Pinot Nero i Pinot Bianco
– winnice, w których uprawia się winogrona na wino bazowe, muszą mieć co najmniej 4 500 krzewów na hektar
– z każdej winorośli należy zebrać maksymalnie 2 kilogramy winogron
– winifikacja wina bazowego odbywa się wyłącznie w granicach regionu winiarskiego Franciacorta.
– winiarze wyciskają winogrona bezpośrednio, nie usuwając łodyg, chyba że produkują wino różowe.
– określają czas dojrzewania w butelce dla każdej odmiany: co najmniej 18 miesięcy dla tradycyjnej Franciacorty, 24 miesiące dla Satèn, 30 miesięcy dla Millesimato i 60 miesięcy dla Riserva.
– Franciacorta musi mieć złoto-żółty kolor, owocowe aromaty, złożony zapach fermentacji w butelce, co najmniej 11,5% alkoholu, co najmniej 5,0 g/L kwasowości.